سفارش تبلیغ
صبا ویژن
  درس و مدرسه
زن کژدمى است ، گزیدنش شیرین . [نهج البلاغه]
وضعیت من در یاهو
یــــاهـو
کل بازدیدهای وبلاگ
195578
بازدیدهای امروز وبلاگ
0
بازدیدهای دیروز وبلاگ
1
منوی اصلی

[خـانه]

[  RSS  ]

[شناسنامه]

[پست الکترونیــک]

[ورود به بخش مدیریت]

درباره خودم
درس و مدرسه

ارائه جدیدترین روش های تدریس
لوگوی وبلاگ
درس و مدرسه
بایگانی
خدمتگزاری
از سی دی های سوخته خود مجدد استفاده کنید
فاصله ی کوتاهی تا رسیدن به آرامش وجود دارد
پیوندهای روزانه

پرسش مهر [55]
دانلود رایگان نرم افزار [158]
بهترین تفریحات اینترنتی [112]
آموزش و پرورش [41]
تالار گفتگوی معلمان ایران [20]
وبلاگهای روش تدریس و مدیریت [85]
بانک وبلاگهای آموزشی [203]
آموزگار [281]
پرسش مهر 9 [402]
سایت ایت الله مصباح [119]
[آرشیو(10)]

اوقات شرعی
موسیقی وبلاگ
اشتراک در خبرنامه
 
پارسی بلاگ
www.parsiblog.com

نویسنده مطالب زیر:     

عنوان متن روش نگارش و تنظیم طرح درس جمعه 88 دی 25  ساعت 11:0 عصر

طرح درس، عبارت است از تقسیم محتوای یک ماده ی درسی در یک دوره معین به مراحل و گامهای مناسب و مشخص براساس هدف و نتایج آموزش. برای تهیه و تنظیم طرح درس معلم باید در ابتدای هر سال تحصیلی براساس اصول معین بین هدفهای آموزشی و برنامه هفتگی، ترتیبی اتخاذ کند که مجموعه فعالیت های آموزشی به موقع، بدون وقفه در طول یک ترم یا سال تحصیلی اجرا شود. برای تحقق چنین مقاصدی طراحی و تنظیم یک جدول زمانی می تواند بسیار مفید و مؤثر باشد؛ زیرا هنگامی می توان منظم و مؤثر، در فرآیند آموزش به جلو گام برداشت که برنامه ها و فعالیت های آموزشی به تناسب زمان مورد نظر، ساختاری منظم داشته باشند. اگر معلمی طول دوره ی آموزشی را با توجه به مجموعه ی شرایط، به جلسات مفید آموزشی تقسیم نکند و فعالیت های آموزشی هر جلسه را براساس اهداف تنظیم ننماید، هرگز نمی تواند انتظار کارآیی مؤثر از تدریس خود و حداکثر یادگیری از دانش آموزان خود داشته باشد. معلم باید کلیه فعالیت های طول دوره را به صورت یک جدول زمان بندی شده با درج عنوان اصلی و هدف کلی هر جلسه به انضمام تاریخ ارزشیابی تشخیصی، تکوینی و پایانی تهیه و به دانش آموزان قبل از شروع و آغاز فعالیت ارائه نماید. آشنایی دانش آموزان از مجموعه فعالیت های طول سال به تفکیک جلسات و همفکری آنان با معلم می تواند اثربخشی تدریس معلم و انگیزه ی یادگیری دانش آموزان را دو چندان کند.

برای تنظیم چنین جدولی می توان مراحل زیر را به ترتیب طی کرد: 
گام اول :
تقویم طرح را باید برای یک ترم یا یک سال تحصیلی با محاسبه ی تعداد هفته ها، روزها و ساعتهایی که در طول سال تحصیلی برای تدریس درس مورد نظر پیش بینی شده است محاسبه و تنظیم کرد.
 
گام دوم :
پس از مشخص شدن زمان خالص تدریس، محتوای درس یا عناوین مورد تدریس را نه برحسب کمیّت، بلکه برحسب اهمیت و کیفیت مطالب و تحقق هدفهای آموزشی بر کل ساعات و جلسات تقسیم کرد. برای انجام چنین کاری، لازم است ابتدا محتوای درس یا عناوین مورد تدریس و سایر فعالیت های آموزشی با احتساب فرصت لازم برای تمرین محاسبه شود و سپس محتوای فصلها و مباحث و سایر فعالیت های در نظر گرفته شده در طول سال، به واحدهای کوچکتر درسی یا محتوای متناسب با تک تک جلسات تقسیم گردد.
 
گام سوم :
هدف کلی هر جلسه باید با توجه به عنوان درس، دقیقاً مشخص شود. نوشتن هدفهای رفتاری در این جدول، ضرورتی ندارد. در نوشتن هدفهای هر جلسه علاوه بر عنوان درس، معلم باید با توجه به قابلیتها و فعالیت های مورد نظر و محتوای درس، هدف کلی هر جلسه را با زبانی روشن و قابل فهم برای دانش آموزان بنویسد.
 
گام چهارم :
پس از تعیین هدف کلی هر جلسه، لازم است معلم فعالیت های تکمیلی دانش آموزان  را که برای تقویت یادگیری آنها لازم است و فرصت کافی برای انجام آنها در کلاس درس وجود ندارد پیش بینی نماید. پیش بینی این نوع فعالیتها و حتی امکانات و وسایل لازم برای انجام چنین تکالیفی باید دقیقاً مشخص شده باشد؛ مثلاً دقیقاً معین شود چه بخشی از چه کتابی مطالعه و یا تمرینهای چه بخشی از کتاب درسی حل شود یا چه گزارشی با توجه به چه امکاناتی باید تهیه و نوشته شود. فعالیت های تکمیلی باید مکمّل فعالیت های کلاس و تقویت کننده ی کیفیت یادگیری دانش آموزان شود. از ارائه فعالیت های تکمیلی خسته کننده، بی ربط با موضوع و نامتناسب با زمان، جداً خودداری شود. 

ضمناً در طرح درس ترمی یا سالانه (جدول زمان بندی شده ی تدریس)، جلساتی را نیز می توان به تناسب موقعیت و زمان تدریس به شناخت دانش آموزان، اجرای ارزشیابی تشخیصی و تکوینی و پایانی و مرور درسهای گذشته که پیش نیاز درس جدید می باشند و ترمیم کمبودهای مشخص شده در ارزشیابی تشخیصی اختصاص داد. 

معلمان و طراحان گرانقدر باید به این مسأله توجه داشته باشند که طرح درس، شرح مفصل و سناریوی تدریس نیست، بلکه چارچوب پیش بینی شده ای است که معلم باید براساس آن فعالیت های آموزشی را در کلاس درس دنبال کند. تدریس بدون برنامه ای از قبل طراحی شده، کاری کورکورانه و طراحی بدون اجرا، فعالیتی بی ثمر است که تنها زینت بخش صفحات کاغذ خواهد بود. 

تفاوت بین معلم متخصص با تجربه و کارآمد و معلم غیر متخصص و بدون تجربه، این است که معلم متخصص با تجربه قبل از آموزش، در زمینه فعالیت های آموزشی می اندیشد و عناصر دخیل و تأثیر بر آن را مورد بررسی قرار می دهد و سعی می کند که از مجموعه امکانات در فرآیند یاددهی – یادگیری، بهره گیری مناسب داشته باشد؛ اما معلم غیرمتخصص و بی تجربه بدون اندیشیدن به نتایج و فرآیند فعالیت و بهره جویی بهینه از امکانات، شروع به تدریس می کند. 

طرح درس، راهنمای معلم و چارچوبی منظم و سازماندهی شده برای رخدادهای آموزشی است. در یک طرح درس خوب تنظیم شده، حداقل باید عناصر و سازه هایی همچون: موضوع درس، رئوس مطالب یا عناوین فرعی درس، هدف کلی، اهداف جزئی و رفتاری، رفتار ورودی دانش آموزان، ارزشیابی تشخیصی، فعالیت آموزشی، روش تدریس، وسایل آموزشی مورد نیاز، شیوه ی ارزشیابی پایانی و فعالیت تکمیلی مورد بررسی و توجه قرار گیرند. طرح درس باید به گونه ای تنظیم شود که حتی معلم مبتدی، بتواند با یک نگاه فعالیت های آموزشی خود را در کلاس درس دنبال کند. 

توجه به نکات زیر می تواند در غنی سازی عمل طراحی و فعالیت های یاددهی - یادگیری مؤثر باشد:

1- هدف کلی :

هدف کلی قابلیت و مهارتی است که دانش آموز باید در پایان یک فعالیت آموزشی از خود نشان دهد. این قابلیت یا مهارت، باید در یک جمله و به صورت کلی بیان شود. بنابراین، از ذکر مسائل جزئی و ریز در هنگام نوشتن آن پرهیز شود؛ زیرا بعداً هدف کلی به هدفهای زیرمجموعه و ریزتر تحت عنوان هدفهای جزئی تجزیه خواهد شد

2- در نوشتن اهداف رفتاری بهتر است به نکات زیر توجه شود:

 الف- هدفهای رفتاری، قابلیتها و مهارتهای قابل مشاهده و اندازه گیری هستند که دانش آموزان باید در فرآیند آموزش و پایان یک فعالیت آموزشی از خود نشان دهند. هرگز نباید هدفهای رفتاری را به صورت سؤال نوشت. سؤال، وسیله ای است برای سنجش تحقق یا عدم تحقق هدفهای رفتاری .

 ب - رفتارگرایان معتقدند که هدف رفتاری باید دارای سه ویژگی باشد:

1- نوع رفتار دقیقاً مشخص باشد.

2- شرایط انجام رفتار دقیقاً مشخص باشد.

3- معیار یا درجه رفتار دقیقاً معین شده باشد. 

مثلاً دراهداف: «حوزه ی گسترش زبان فارسی را توضیح دهد». یا «چند تن از فارسی سرایان برون مرزی را نام ببرد». در این دو هدف مشخص نشده است که چقدر توضیح دهد، و یا چند تن را نام ببرد. آیا یک سطر، دو سطر یا ده سطر؟! و یا در هدف دوم، یک، دو یا ده نفر؟ معیار دقیقاً باید مشخص شود. هر اندازه معیار هدفهای رفتاری مشخص تر باشد، ارزشیابی و قضاوت معلم در مورد یادگیری دانش آموزان و تحقق اهداف مورد نظر دقیق تر و معتبرتر خواهد بود. 

ج- طراح، معمولاً باید به طور منظم با توجه به سلسله مراتب اهداف، برای هر هدف جزئی یک یا چند هدف رفتاری بنویسد. طراحان عزیز باید توجه کنند که ؛ پس از نوشتن اهداف جزئی و رفتاری، باید با توجه به سلسله مراتب کلیه اهداف را منظم و مرتب کنند.

 د- احساس یا نگرش را نمی توان با کلمات بیان شده ارزیابی کرد. چنان که با تعریف یا ذکر مفاهیم اخلاقی نمی توان اخلاق فرد را سنجید. 

4- طراح به جای پیش بینی پیش نیاز درس یا رفتار ورودی دانش آموزان، یعنی آن قسمت از دانش و دانسته های قبلی دانش آموزان که برای فهم درس جدید ضرورت دارند. نباید  به بیان اهداف یا نتایج یادگیری درس جدید بپردازد. 

5- ارزشیابی تشخیصی یعنی سنجش رفتار ورودی دانش آموزان. بنابراین سؤالها در ارزشیابی تشخیصی باید از رفتار ورودی پیش نیاز درس طرح شوند، نه از درس جدید. در صورت تشخیص ضعف مفاهیم پیش نیاز، قبل از شروع آموزش درس جدید، معلم باید ابتدا مفاهیم پیش نیاز را ترمیم کند، مخصوصاً در دروسی که مفاهیم با هم ارتباط تسلسلی دارند. 

6- در قسمت ارزشیابی پایانی، طراح باید نوع و روش ارزشیابی را مشخص کند، پس از مشخص کردن نحوه ی ارزشیابی، سؤالهای خود را براساس هدفهای رفتاری در این قسمت بنویسد. سؤالها نباید خارج از اهداف مورد نظر طرح شوند؛ زیرا ارزشیابی پایانی یک درس به این منظور پیش بینی و نوشته می شود که مجری یا معلم می خواهد از میزان تحقق اهداف در نظر گرفته شده، آگاه شود و براساس نکات ضعف، «فعالیت های تکمیلی» یا «تکالیف» خارج از کلاس درس را برای دانش آموزان مشخص نماید 

7- همیشه الزامی نیست که طرح درس به صورت جدول تنظیم شود؛ اما توجه به سازه های اصلی یک طرح و سازماندهی منظم آن از اصولی است که طراح همیشه باید در هسته مرکزی تهیه و تنظیم طرح درس قرار دهد. طراح نباید در اولین گام طراحی خود وسایل مورد نیاز را مطرح سازد، زیرا وسایل آموزشی زمانی قابل انتخاب هستند که موضوع درس، اهداف و فعالیت های آموزشی دقیقاً مشخص شده باشند. 

8- بسیاری از معلمان در فرآیند طراحی تفاوت بین طرح درس و سناریوی تدریس را نمی دانند. طرح درس چهارچوب پیش بینی شده ای است که با توجه به زمان و امکانات موجود، برای اجرا و بهبود کیفیت آموزشی ترسیم می گردد. در حالی که سناریو و توضیح و تشریح به صحنه های اجرا می پردازد و مفصّل تر از طرح درس می باشد. معمولاً معلمان خوب و با تجربه پس از تهیه و تنظیم طرح درس، به نوشتن سناریوی تدریس خود در فرآیند اجرا می پردازند.

9- باید توجه شود وقتی تکالیف و تمرینهای خارج از کلاس ارزشمند هستند، که معلم تک تک تکالیف دانش آموزان را بررسی نماید و به چگونگی انجام آنها به صورت کتبی بازخورد نشان دهد. نگاه کردن به تکالیف و یا احیاناً خط کشیدن بر روی آنها، هرگز بررسی تکالیف محسوب نمی شود. در صورت وقوع چنین وقوع چنین حادثه ای، دانش آموزان در می یابند که معلمان هرگز فرصت بررسی تکالیف را ندارند، در نتیجه در انجام آن دقت به خرج نمی دهند. 

10-. مرور درس قبل زمانی الزامی است که درس قبل «رفتار ورودی» یا «پیش نیاز» درس جدید باشد؛ زیرا اگر مفاهیم آن آموخته نشده باشد، فهم درس جدید با مشکل روبرو خواهد شد. بنابراین به جای مرور درس قبل، طراح بهتر است عنوان «تعیین رفتار ورودی» و «ارزشیابی تشخیصی» را مطرح سازد. حال چه این رفتار ورودی درس قبلی باشد یا مطالب آموخته شده ی دانش آموز در سالهای گذشته.

11- معلمان عزیز، باید توجه کنند که در فرآیند آموزش چیزی به عنوان وسایل کمک آموزشی نداریم. وسایل مورد نیز، وسایل آموزشی (Instrucional Media)، که معمولاً حاوی یا حامل پیامهای آموزشی می باشند. اگر در محیط آموزشی نباشند و در فرآیند فعالیت های آموزشی به کار گرفته نشود، آموزشی صورت نخواهد گرفت، به عبارت دیگر وسایل آموزشی به مجموعه ی امکاناتی اطلاق می شود که شرایطی را به وجود می آورند تا تحت آن شرایط یادگیری بهتر، سریعتر و پایدارتر صورت گیرد. 

12. هر اندازه معلم دانش آموزان را به سوی حل مسأله و کاوشگری سوق دهد، یادگیری مؤثرتر و لذت بخش تر برای دانش آموزان خواهد شد.

تنظیم و خلاصه نویسی : محمود عظیمی

                                                     منبع : سایت شبکه آموزش سیما

 


  نظرات شما  ( )


لیست کل یادداشت های این وبلاگ

سئوالات پرسش مهر11
کدام معلم کارآمد است؟
یادگیری الکترونیکی
آموزش و پرورش و آموزش الکترونیکی
اهمیت آموزش الکترونیکی
تفاوتهای آموزش الکترونیکی و آموزش سنتی
روش آموزش مجازی و محتوای دروس الکترونیکی
نقش فناوری اطلاعات در آموزش الکترونیکی
مسائلی که یک معلم باید حین تدریس مد نظر داشته باشد.
چطور معلمی کارآمد در کلاس باشیم؟
مراحل نگارش و تنظیم طرح درس روزانه
روش نگارش و تنظیم طرح درس روزانه
روش نگارش و تنظیم طرح درس
چگونگی طراحی و تدوین یک برنامه آموزشی اثر بخش
ادغام روش ها، بهترین الگوی آموزش
[همه عناوین(62)][عناوین آرشیوشده]


 

Powered by : پارسی بلاگ
Template Designed By : MehDJ