سفارش تبلیغ
صبا ویژن
  درس و مدرسه
خوشا کسى که معاد را به یاد آورد ، و براى حساب کار کرد ، و به گذران روز قناعت نمود ، و از خدا راضى بود . [نهج البلاغه]
وضعیت من در یاهو
یــــاهـو
کل بازدیدهای وبلاگ
195580
بازدیدهای امروز وبلاگ
2
بازدیدهای دیروز وبلاگ
1
منوی اصلی

[خـانه]

[  RSS  ]

[شناسنامه]

[پست الکترونیــک]

[ورود به بخش مدیریت]

درباره خودم
درس و مدرسه

ارائه جدیدترین روش های تدریس
لوگوی وبلاگ
درس و مدرسه
بایگانی
خدمتگزاری
از سی دی های سوخته خود مجدد استفاده کنید
فاصله ی کوتاهی تا رسیدن به آرامش وجود دارد
پیوندهای روزانه

پرسش مهر [55]
دانلود رایگان نرم افزار [158]
بهترین تفریحات اینترنتی [112]
آموزش و پرورش [41]
تالار گفتگوی معلمان ایران [20]
وبلاگهای روش تدریس و مدیریت [85]
بانک وبلاگهای آموزشی [203]
آموزگار [281]
پرسش مهر 9 [402]
سایت ایت الله مصباح [119]
[آرشیو(10)]

اوقات شرعی
موسیقی وبلاگ
اشتراک در خبرنامه
 
پارسی بلاگ
www.parsiblog.com

نویسنده مطالب زیر:     

عنوان متن اهمیت کتابخانه های آموزشگاهی چهارشنبه 87 مهر 24  ساعت 9:32 عصر

مقدمه

ازمنابع مورد نیاز دانش آموزان کتابخانه های آموزشگاهی می باشد،چرا که

در جامعه اطلاعاتی و عصر اطلاعات، دستیابی و نیل به سواد اطلاعاتی امری ضروری و حیاتی است. نیاز دانش آموزان برای دستیابی  به منابع موثق و معتبر و کارآمد بر همگان مبرهن و آشکار است. پرورش قوه تفکر و خلاقیت نیز در نوجوانان تنها از طریق کلاس و انجام تکالیف یا موفقیت در امتحانات و آزمونها میسر نمی شود  ، بلکه نیاز دارند که به عمق هر مسئله بیندیشندو این چیزی بیشتر از کتاب ودرس و مدرسه را می طلبد  .در این راه کتابخانه ها در پرورش و رشد فردی ، اجتماعی ،علمی و فرهنگی کودکان و نوجوانان نقش و اهمیت بسیار دارند . وجود کتابخانه در هر مدرسه یک ضرورت است چرا که کتابخانه ها وسیله ای برای تقویت خواندن ، ترویج سواد و بالا رفتن فرهنگ محسوب می شوند در نگرش نظام یافته به آموزش و پرورش کتابخانه از جمله نیازهای اساسی است و در صورت حذف یا عملکرد ضعیف آن آموخته های دانش آموزان گسترش نمی یابد و منحصر به یادگیری های کتب درسی می شود .مقاله حاضر به منظور شناخت بهتر کتابخانه های آموزشگاهی ارائه شده است . که در آن به اهمیت مطالعه و نقش کتابخانه ها در این راه و منابع مورد نیاز  کتابخانه در مدرسه، تاریخچه کتابخانه های مدارس و مشکلات موجود بر سر راه این کتابخانه ها با استفاده از تحقیقات پیشین محققان اشاره شده است ، باشد که تلنگری هرچند کوچک باشد که متولیان امر آموزش و پرورش را متوجه اهمیت  کتابخانه های آموزشگاهی نماید .

مطالعه و اهمیت آن

در اهمیت مطالعه و ارزش مصاحبت با کتاب ، از تمام مشارب دینی واهل حکمت و دانش ، در طول تاریخ ، توصیه های ارزنده ای چه در آثار مکتوب و چه به صورت نقل های سینه به سینه به دست ما رسیده است. تا جایی که لذت مدامش خواندند ، لذتی که هیچ گاه حلاوتش زایل نمی شود. خواندن و حرکت از تاریک سرای نادانی به سمت بهشت دانایی ونیز مبارزه مداوم با جهالت و بی سوادی از جمله برجسته ترین توصیه های دینی و آموزه های گران قیمتی است که همواره به بشر گوشزد می شده است. و با اطمینان باید اعتراف کرد تمام سعادت بشر و تغییر مشی و منش زندگی پریشان بدوی وحرکت به سمت مدنیت و حیات اجتماعی اش مرهون آموزه هایی است که در قالب معتبری به نام «کتاب » چه کتابهای آسمانی و چه غیر آن ارمغان داده شده است.

"ابونصر فارابی که آدم بی چیزی بود برای مطالعه کتاب ها شبها از نور چراغ پاسبانان محلی استفاده می کرد ، لینکن که در دوران کودکی سخت فقیر و بی پول بود کتاب را از دارندگان کتاب، آن چنان  گدایی می کرد  که افرادفقیر یک پول سیاه را از ثروتمندان گدایی می کردند.

در اهمیت کتاب همین بس که همه پیامبران کتاب داشتند ، وحتی آنان که با کتابی خاص مبعوث نبوده اند باز بر اساس کتب پیامبران پیشین رفتار نموده اند. "کتاب به منزله شاهرگ اجتماع است که از مسیر آن مهمترین مواد حیات روحی یعنی علم و دانش و کمال ، تا دورترین نقاط عالم به همه افراد بشر می رسد    کتاب سرمایه معنوی ملت ها وکشورها و وسیله ارتباط نسل هاست و هیچ ملتی ، هیچ چیز ارزنده ای بدون داشتن کتاب نمی تواند عرضه کند . این کتاب است که فرهنگ غنی یک جامعه را به سایر جوامع نشان می دهد . "کتاب میراث نیاکان بزرگ بشر است که برای  استفاده و بهره برداری فرزندان خود و آیندگان به یادگار گذاشته اند  در دنیای مدرن امروز نیز، ریشه تمام معضلات فرهنگی را در دوری از کتاب ، وتنها راه حل برطرف کردن آن مشکلات را در انس با کتاب باید دانست. پیشرفت جوامع ، با رونق فرهنگ کتاب خوانی، همزاد هم اند . وهرجا که کتاب از رونق افتاده و رسم کتاب خوانی جدی گرفته نشده ، امیدی به طی طریق سعادت ، برای آن جامعه نباید داشت.و جان کلام اینکه کتاب یکی از اهرم های پیشرفت وتعالی هر جامعه ای است .

کتابخانه های آموزشگاهی

کتابخانه ی آموزشگاهی  مجموعه ای  است سازمان یافته از مواد چاپی و غیر چاپی ، که در مدرسه و در یک فضای مشخص  برای دانش آموزان و معلمان ایجاد می شود تا پاسخگوی نیازهای آموزشی اطلاعاتی ، تحقیقاتی ، تفریحی و فردی دانش آموزان ومعلمان باشد . هدف اصلی از هر کتابخانه مشارکت در دست یابی به اهدافی است که آموزش و پرورش تعیین کرده است .

تاریخچه کتابخانه های آموزشگاهی در ایران

کشور ما کشور کتاب است . تاریخ علمی ایران زمین ، با کتاب خوانان و کتاب نویسان بزرگش از بهترین الگوها برای حال و همیشه ی بشر است . ما میراث دار اندیشمندان و دانشمندان بی شماری هستیم که کتاب را و کتاب خوانی را در فرهنگ بشری ، نهادینه کرده است. تاریخ، سندی متقن و گواه معتبری بر شکوه علمی ایرانیان است وکیست که دراین مدعا تردید داشته باشد؟ کدام گواه ، بر صحت این مدعا از این گویا تر که هنوز قلب ایرانیان با یاد آوری خنجر جفایی که قوم وحشی مغول بر قلب کتاب هایمان فرود آورد و آتشی که از کمین کینه بر سر کتاب خانه هایمان فرو بارید جریحه دار می شود؟ بنابر آنچه که گفته شد

ایرانیان همیشه و از دیرباز به کتاب و کتابخانه اهمیت می داده اند ، از میان کتابخانه های مدارس می توان کتابخانه های مدارس صابونی و سعدیه  نیشابور ، مسعود بیک بخارا تورانشاهی کرمان و کتابخانه نظامیه نیشابور را نام برد . بعد از ورود اسلام به ایران کتابخانه های زیادی در مدارس تأسیس شد که پس از حمله مغول از بین رفتند ، در زمان سلجوقیان پادشاهان این سلسله با جلب دانشمندان به تأسیس مجدد کتابخانه های مدارس همت گماردند ،   ظهور چاپ در ایران  (1606) موجب احیای کتابخانه های مدارس شد ، در دوره قاجار با فکر عباس میرزا و همت میرزا تقی خان امیر کبیر مدرسه وسپس کتابخانه دارالفنون تأسیس شد  ، در زمان پهلوی به علت استیلای غرب و عقب ماندگی فرهنگی کشور به کتابخانه های مدارس اهمیتی داده نشد ، پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی کتابخانه های مدارس  به عنوان زیر مجموعه ای از معاونت پرورشی وزارت آموزش وپرورش قرارگرفت ، و اداره این کتابخانه ها به مربیان پرورشی واگذار گردید .

کتاب و کتابخانه در عصر ما

در عصر ما نیز که دنیا با حرکتی شتابنده به سمت شکوفایی علوم گوناگون در حرکت است و شاید بتوان ادعا کرد هیچ گاه تا بدین سرعت و گستردگی، قطار تند پیمای دانایی، مسیر علم اندوزی را طی نمی کرده ، همراهی با کتاب و کتابخانه نیز از ضروریات است. واگرچه در طول تاریخ به ویژه در قرن اخیر صفحات دیگری در فرهنگ مطالعه بشری گشوده شده ، رسانه هایی از قبیل روزنامه ومجله واخیرا صفحات گسترده ی وب ، اما کتاب ، لطافت خود را دارد و لطف خود را از دست نداده است به گونه ای که هم چنان ، نام کتاب در کنار واژه مطالعه ، تداعی می شود. کتاب را که عمر دوباره خوانده اند ، بهترین مونس برای روزهای تنهایی می دانند ، دست رنج عمر اهل علم ، چراغی برای درنوردیدن ظلمات و شتاب به سمت سعادت و روشنی، موجب سعادت بشر، برترین لذت در میان لذات دنیوی،  تغییر دهنده سرنوشت بشر، محملی برای انتقال دانش صاحبان عقل سلیم و دلهای پاک، بال هایی برای پرواز در آسمان خوشبختی ، دانایی ، شکوه و تعالی، تنها راه مکالمه با شرافتمندان تاریخ ، دست آویزی قابل اعتماد برای نجات از پرت شدن در مخوف گاه نادانی و جهل ، تنها لطیفه ای که برای به دست آوردن لطفش باید جور سفر تحمل کرد حتی در دور دست ها ، مادر مهر و دانش و بینش ، سدی بر سیلاب مهیب خودبینی وخود شیفتگی ، میوه شیرین دانش و دانایی ، لوحی برای ثبت تراوشات ذهنی نوابغ تاریخ، یادگار خردمندان و اهالی علم و هنر و هزاران توصیف و تعریف ارزنده دیگری که برایش آورده اند، همه و همه نشان آشکار از وجودی گرانمایه است که قدرش را بیش تر از همیشه باید دانست. وبر صدرش بیش از همیشه باید نشاند ، آنچه که گفته شد را باید به کتابخانه نیز نسبت داد چرا که کتاب را در کتابخانه باید یافت و هم اینکه کتابخانه محلی است برای مطالعه و دانش اندوزی .

 ارتباط کتابخانه و آموزش

کتابخانه آموزشگاهی باید مانند اهرمی کار را برای پیشرفت آموزش و پرورش  ساده کند یعنی باید در گسترش علم و معلومات دانش آموزان مؤثر  باشد  و بتواند تقویت کننده و مکمل مواد آموزشی باشد  ، کتابخانه می تواند در گذران اوقات فراغت و پروراندن نیروی تخیل دانش آموزان ، رشد و توسعه ذهنی کودکان و نوجوانان و آماده سازی آنها برای پژوهش  و مطالعه نقشی مهم و مؤثر ایفا کند . با توجه به آنچه که گفته شد در می یابیم که کتابخانه آموزشگاهی از اهداف آموزش است . "هدف مستمر کتابخانه در مدرسه تشویق و توانمند کردن دانش آموزان برای رسیدن به حد اکثر دانایی و توانایی است در واقع دانش آموز در کتابخانه یاد گرفتن را یاد می گیرد "   بنابراین کتابخانه هم در پر کردن اوقات فراغت و هم در ایجاد عادت به مطالعه ، افزایش دانش و تکمیل مواد آموزشی دانش آموزان را یاری می کند .

فضا و تجهیزات کتابخانه                                                 

         فضای کتابخانه و تجهیزات آن در برنامه های کتابخانه مؤثرند ، کتابخانه باید فضایی صمیمی و جوی دوستانه داشته باشد تا دانش آموزان و معلمان  در آن احساس آرامش کنند . کتابخانه آموزشگاهی باید  محلی برای امانت دادن ، مخزن ، مطالعه عمومی ، محل مطالعه معلمان ، محلی برای قراردادن مواد و تجهیزات کتابخانه و ...... را داشته باشد از نور کافی ، وسایل گرمایشی و سرمایشی  برخوردار و در معرض دید دانش آموزان باشد . تجهیزات کتابخانه شامل میز  و صندلی ، انواع قفسه ها ، برگه دان ، ویدئو و تلویزیون ، و ...... می باشد . بلندی میز  و صندلی ها باید متناسب با قد و اندازه مطالعه کنندگان باشد .

مجموعه کتابخانه در راهنمایی و شکل دادن به اندیشه و شخصیت دانش آموزان  بیشترین تأثیر را می گذارد . مجموعه باید متناسب با نیازها و علائق دانش آموزان و آموزشگاه باشد ، چرا که می تواند بسیاری از نیازها ی گوناگون و متنوع دانش آموزان را برطرف و آنها را هدایت و شکوفا کند . مواد کتابخانه های مدارس به دو بخش کلی چاپی و غیر چاپی تقسیم می شود . مواد چاپی شامل انواع کتاب های داستانی و غیر داستانی ، مرجع و نشریات و مواد غیر چاپی شامل انواع نوارهای کاست ، نوارهای ویدئویی و..... می باشند . در مورد تعداد کتاب های موجود در کتابخانه نظریه های مختلفی وجود دارد ، که بهترین و مناسب ترین آن بیست نسخه برای هر دانش آموز است . اما حداقل برای هر دانش آموز باید یک کتاب برای امانت موجود باشد . برای مقاطع راهنمایی و متوسطه وجود بخش مرجع الزامی است .

مجموعه کتابخانه

مجموعه کتابخانه در راهنمایی و شکل دادن به اندیشه و شخصیت دانش آموزان  بیشترین تأثیر را می گذارد . مجموعه باید متناسب با نیازها و علائق دانش آموزان و آموزشگاه باشد ، چرا که می تواند بسیاری از نیازها ی گوناگون و متنوع دانش آموزان را برطرف و آنها را هدایت و شکوفا کند . مواد کتابخانه های مدارس به دو بخش کلی چاپی و غیر چاپی تقسیم می شود . مواد چاپی شامل انواع کتاب های داستانی و غیر داستانی ، مرجع و نشریات و مواد غیر چاپی شامل انواع نوارهای کاست ، نوارهای ویدئویی و..... می باشند . در مورد تعداد کتاب های موجود در کتابخانه نظریه های مختلفی وجود دارد ، که بهترین و مناسب ترین آن بیست نسخه برای هر دانش آموز است . اما حداقل برای هر دانش آموز باید یک کتاب برای امانت موجود باشد . برای مقاطع راهنمایی و متوسطه وجود بخش مرجع الزامی است .

امانت

بخش امانت  در کتابخانه های مدارس از اهمیت بسیار برخوردار است . برخورد درست و مناسب مسئولین این قسمت در جذب دانش آموزان مؤثر است . کتابدار یا مسئول کتابخانه باید با صمیمیت و گشاده رویی آنان را بپذیرد . برای ثبت اسامی گیرندگان کتاب یا دیگر مواد کتابخانه می توان از دفتر یا کارت هایی که در جیب کتاب نهاده می شود استفاده نمود ، یا می توان از نرم افزارهای کتابخانه ای استفاده کرد . یادداشت کردن تاریخ برگشت کتاب در پشت جلد و در برگه های جداگانه موجب یادآوری می شود . می توان با ثبت مداوم آمار امانت ، دانش آموزان پر مطالعه و فعال را تشویق نمود .

بودجه

بودجه در کتابخانه مانند آب برای حیات است".[1]  مسئولان آموزش و پرورش ، مدیران مدارس و اولیای دانش آموزان نسبت به تأمین بودجه کتابخانه مسئول هستند . صاحب نظران طبق استانداردها کمتر از ده درصد بودجه مدارس را برای کتابخانه پیشنهاد نمی کنند ، این  بودجه برای خرید مواد و تجهیزات  مورد نیاز کتابخانه مصرف می شود . در خرید مایحتاج کتابخانه ، اساسی ترین آن کتاب است که برای به روز در آمدن آن هر ساله باید کتاب های مورد نیاز را خریداری نمود . مسوولان بایستی کتابخانه‌های مدارس را با توجه به نیاز های دانش آموزان تجهیز کنند و جوانان و نوجوانان باید برای پیشرفت بهتر و افزایش سطح اطلاعات خود در کنار تحصیل کتابهای غیر درسی هم مطالعه کنند .

کتابدار یا مسئول کتابخانه

از جمله عوامل مهم در کتابخانه برای هدایت و راهنمایی دانش آموزان وجود کتابدار متخصص و یا معلم و مربی است که با ایجاد هماهنگی بین کتابخانه و برنامه های آموزشی مدرسه موجبات ذوق و علاقه دانش آموزان به مطالعه و تحصیل را تقویت می کنند ، کتابدار مانند مهندسی است که عمل تفکرسازی را انجام می دهد . از جمله وظایف کتابداران می توان به طراحی و برنامه ریزی برای کتابخانه ، تهیه مواد و مجموعه مناسب برای آن ، تشویق و راهنمایی دانش آموزان و فعال نمودن کتابخانه را  با استفاده از درگیر نمودن دانش آموزان در استفاده از کتب موجود  نام برد

آموزش و پرورش و کتابخانه

آموزش و پرورش که بیش از نیمی از اوقات کودکان و نوجوانان را در طی 12 سال به خود اختصاص می دهد و تحت پوشش قرار می دهد، زنگ ورزش و هنر دارد، ولی زنگ مطالعه ندارد. کتابخانه های مدارس بسیار فقیر و لاغر هستند و عمدتاً به نیازهای مطالعاتی کودکان و نوجوانان پاسخ نمی دهند. طبیعتاً این گروه سنی کتب داستانی، علمی، تخیلی و رمان را بیش از سایر موضوعات می پسندیدند ولی در کتابخانه مدارس این گونه کتب مغفول می ماند، بیشتر مواقع مشاهده می شود که دانش آموزان در مراجعه به کتابخانه جهت کمک گرفتن از کتب موجود برای موضوعات پیشنهاد شده از سوی دبیران دست خالی بر می گردند .آموزش و پرورش زمان زیادی از دانش آموزان را به خود اختصاص می دهد بدون آن که نحوه اندیشیدن را به آنان بیاموزد و به راستی به جز مطالعه آزاد چه راه مطمئن دیگری هست که می تواند اندیشیدن و چگونه اندیشیدن را به نونهالان ها آموزش دهد. این وزارتخانه می تواند با ایجاد فضاهای جذاب، اختصاص زمان مشخص به مطالعه آزاد دانش آموزان و ترغیب آنان، سرانه کتابخوانی را در  کشور آن هم به گونه ای شگفت آور بالا ببرد.

مشکلات کتابخانه های آموزشگاهی

کارشناسان فرهنگی کشور بر این باورند که یکی از عوامل اصلی افت  فرهنگ کتابخوانی در جامعه بویژه در سالهای اخیر، فضای آموزش و پرورش کشور است، زیرا سیاستها و برنامه های آموزشی و پرورشی آن متناسب با توسعه فرهنگ کتابخوانی نیست. کتابخانه در مدارس دارای مشکلات بسیاری است از جمله نبود جا و مکانی مشخص برایآن که معمولاً در گوشه ای از نمازخانه یا اتاقی دیگر ، از کمدی با تعدادی کتاب به نام کتابخانه یاد می شود ، آن هم کتاب هایی شاید مربوط به چندین سال قبل که اکثراً  پاره پوره بوده و نیازهای روز دانش آموزان را برآورده نمی کنند و گرد و غباری چند ساله بر روی آن نشسته است . وجودنداشتن برنامه‌های هم‌سو، مستمر و تشکیلاتی منسجم در نظام فرهنگی کشور و نامشخص‌بودن جایگاه اهمیت کتابخانه‌های مدارس، همچنین وجودنداشتن ردیف‌ اعتباری مشخص و قانونی برای کتابخانه‌‌های مدارس، مشکلات کتابداران کتابخانه‌های آموزشگاهی و وجودنداشتن نیروهای متخصص فضای نامناسب کتابخانه‌ها و... ازمهم‌ترین مشکلات این بخش به شمار می آیند. 

 اختلاف کتابخانه های آموزشگاهی با استانداردهای آن به اندازه ای فاحش است که دیگر نیاز به نوشتن سایر مشکلات  نمی باشد ،امید است که متولیان نظام آموزش و پرورش در جهت رفع این مشکلات تلاش کنند.  




 

 


  نظرات شما  ( )


لیست کل یادداشت های این وبلاگ

سئوالات پرسش مهر11
کدام معلم کارآمد است؟
یادگیری الکترونیکی
آموزش و پرورش و آموزش الکترونیکی
اهمیت آموزش الکترونیکی
تفاوتهای آموزش الکترونیکی و آموزش سنتی
روش آموزش مجازی و محتوای دروس الکترونیکی
نقش فناوری اطلاعات در آموزش الکترونیکی
مسائلی که یک معلم باید حین تدریس مد نظر داشته باشد.
چطور معلمی کارآمد در کلاس باشیم؟
مراحل نگارش و تنظیم طرح درس روزانه
روش نگارش و تنظیم طرح درس روزانه
روش نگارش و تنظیم طرح درس
چگونگی طراحی و تدوین یک برنامه آموزشی اثر بخش
ادغام روش ها، بهترین الگوی آموزش
[همه عناوین(62)][عناوین آرشیوشده]


 

Powered by : پارسی بلاگ
Template Designed By : MehDJ